Afgelopen week werd nog meer duidelijk dat bedrijfs- en macrocijfers e.d. er momenteel niet meer toe doen. We hebben nu de politiek en daarmee samenhangende centrale banken, die met hun toespraken de beurs in hun greep hebben. Daarom open ik daarmee deze week. Na alle commentaren in de zaterdagkranten voorzie ik een verdere daling maandag tot de steun van 265 voor de AEX.

De rentebesluiten van de BOE en de ECB waren niks bijzonders (unchanged, als verwacht), maar wat volgde was een ongekend felle Trichet in de persconferentie. Bloggers van alphaville tot zerohedge vergeleken hem met Jack Nicholson in de film ‘A few Good Man’,. Hier was duidelijk een man aan het woord die aan het eind, en niet aan het begin, van zijn ambtstermijn zit.

Nu inhoudelijk. Business Insider vat het zakelijk samen: “European Central Bank President Jean-Claude Trichet launched into a mini tirade in response to a question about Germans talking about leaving the euro zone at his press conference today. “Can I remind us, that in 2004 and 2005 some important governments in Europe were asking for weakening the Stability and Growth Pact? Do you remember that? Do you remember which governments?” He asked ironically, citing France, Germany, and Italy as the countries pulling for looser restrictions on eurozone rules.”

En ja, ook Frankrijk en Duitsland hebben zich in het verleden niet aan die zogenaamd belangrijke schuld of begrotingsafspraken gehouden. In 2003 zat de conjunctuur tegen, en dan is het logisch dat het plafond van 3% voor het financieringstekort overschreden wordt. Roepen ‘afspraak is afspraak’ heeft in zo’n situatie geen enkele zin! Onze minister Zalm heeft toen bakzeil moeten halen, want hij kon in zijn eentje de storm niet tegenhouden.

Per saldo resteerde voor de AEX-index een verlies van 3,6%, op een slotstand van 276,10 punten.

Maandag werd een waar bloedbad. Hoewel er geen paniek was, resulteerde er een  zeer vastbesloten daling tot een  sell-off van aandelen, met name van banken. Die hadden vooral te lijden onder grote claims van de Verenigde Staten tegen achttien banken, waaronder acht Europese, voor het verkopen van 203 miljard dollar aan ondeugdelijke hypotheken aan Freddie Mac & Fannie Mae. De financiële markten maakten zich bovendien aanhoudend zorgen over de monetaire instabiliteit in de eurozone. De AEX-index zakte met 4,2%.

Dinsdag ging er wederom 0,4% vanaf. Een meevallende Amerikaanse inkoopmanagersindex voor de dienstensector veroorzaakte een korte opleving,  maar al snel stond de AEX-index weer onder druk. Volgens een vermogensbeheerder kwam dat mede omdat de markt nog steeds in een ‘default’ van Griekenland gelooft.

 Zwitserse frank aan banden

Ondertussen greep Zwitserland drastisch in om zijn exporteurs tegen een te sterke Zwitserse frank te beschermen. Het Alpenland stelde een maximum vast voor de wisselkoers van de frank ten opzichte van de euro. De centrale bank zal niet langer tolereren dat de koers van de Europese eenheidsmunt onder 1,20 €/Sfr. zakt en is indien nodig bereid “buitenlandse valuta te kopen in onbeperkte hoeveelheden”. De maatregel leidde direct tot een scherpe daling van de frank.

Woensdag boog de Duitse rechter zich over de vraag of Duitse steun aan Griekenland wel legaal was. Het oordeel dat dit inderdaad zo was, zorgde voor enige opluchting op de beurzen. Daarnaast bleek dat de Duitse industriële productie in juli harder was gestegen dan verwacht. De AEX-index eindigde 2,8% hoger.

Donderdag werd een belangrijke dag voor de financiële markten. De Europese Centrale Bank kwam met een rentebesluit, waarbij bankpresident Jean-Claude Trichet aantekende dat de onzekerheden erg groot waren.

Banenplan Obama

Na sluiting van de beurs stond een toespraak van Federal Reserve-voorman Ben Bernanke op de agenda plus een speech van president Barack Obama over zijn plannen voor banengroei en schuldreductie.

Bernanke zag geen aanhoudende inflatie, maar hintte ook niet op een versoepeling van het monetaire beleid. Obama zei dat hij van plan is 447 miljard dollar uit te trekken voor banengroei. Hij wil dit te doen via belastingverlaging, om zo ook de Republikeinen mee te krijgen, en zonder dat het begrotingstekort oploopt.

Omdat Wall Street in de aanloop naar de speech lager was gesloten, opende de AEX-index vrijdag met verlies. Daarna trad een herstel in, maar dat was van korte duur. Wederom was de angst voor een Grieks bankroet de spelbreker. Bovendien leek de markt niet onder de indruk van de plannen van Obama. De AEX-index zakte met 2,6% en ook de rente (zie onder) zakte verder.

Het effectieve rendement op 10-jarige Nederlandse Staatsleningen daalde en doorbrak met een slot van 2,21% zijn vorige dieptepunt van 2,29%. In Amerika werd zelfs 1,92% bereikt. Deze lage rente is zeker niet positief voor de economie. Op zichzelf lijkt het interessant dat men zo goedkoop kan lenen, maar deze lage rente wijst er ook op dat er weinig vraag is naar kapitaal en deze conclusie past in de veronderstelling dat de economie hard op weg is naar een tweede recessie.

Ook stapte het Duitse lid van de ECB Stark op. Hij zou het niet eens zijn geweest met het opkoopprograma van staatsobligaties van de ECB en is al de tweede ‘havik’na Alexander Weber, die om persoonlijke reden opstapt. Het vertrek van de Duitser bij de ECB versterkte de indruk van verdeeldheid bij de centrale bank over de aanpak van de Griekse schuldencrisis en zorgde het laatste beursuur vrijdag voor de flinke daling.

Dat laat ons achter met de verwarring: wanneer pakt de politiek nu eens door of laten ze alles zover breken, dat het niet anders meer kan.